“လူမျိုးတစ်ရပ်၏ အဓိကလက္ခဏာ ဘာသာစ ကားပင်ဖြစ်၏ ။ ကိုယ်ပိုင် ဘာသာစကားမရှိသော လူ မျိုးစုတစ်ခုအနေဖြင့် ရပ်တည်ဖို့ ခဲယဉ်းလှပေသည် ။ လူမျိုးတိုင်း ကိုယ်ပိုင်ဘာသာစကား ရှိသ၍ လူမျိုးတစ် ရပ်အဖြစ် တည်တံ့နိုင်သေးသည်သာဖြစ်၏ ။ ဘာသာ စကားသာ ပျောက်ကွယ်သွားရင် “ ဒါမွန်လူမျိုးဘဲ ၊ ဒါမြန်မာလူမျိုးဘဲ ” ဟု ညွှန်ပြစရာပင် ရှိမည်မဟုတ် ။ ထို့ကြောင့် မွန်မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း မွန်ဘာသာစကားကို သင်ကြားရမည် ။ လေးစားရမည် ။ နေရာတကာ ပြောကြားရပေမည်”
မွန်တွေကို တကယ်တန်း ချစ်တယ်ဆိုရင်
မွန်အသျှင် ကောသလ္လ ( ဘီအေ – ဓမ္မာစရိယ )
(တက္ကသိုလ် မွန်မဂ္ဂဇင်း ၁၉၇၁ – ၁၉၇၂ မှ ဆောင်းပါးကို ကူးယူဖော်ပြသည်)
မွန်အမျိုးအနွယ်တွင်းမှ ပေါက်ဖွါးဆင်းသက်လာ ရသည်ပင် စာရေးသူအနေနှင့် ဂုဏ်ယူစရာတရပ်ဟု ထင် မိပါသည် ။ အကြောင်းသော်ကား မွန်လူမျိုးသည် မွန် ခမာအနွယ်မှ ဆင်းသက်လာသော လူမျိုးကြီးတစ်ရပ်ဖြစ် သည့်ပြင် ဂေါတမ ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူစ အချိန်မှစ၍ ရတနာသုံးပါး လေးစားရမှန်း ၊ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ဆက် ဆံရာတွင် ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ရမှန်း၊ တစတစသိလာကာ ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်း ၊ ကိုယ့်တိုင်းပြည် ကိုယ့်စာပေ ၊ ကိုယ် ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အထိ တိုးတက်လာသောကြောင့် ဖြစ်ပါသည် ။ ဤသို့ခေတ်အဆက်ဆက် ချီတက်ထားလာသော်လည်း စာပေယဉ်ကျေးမှုများ မပျောက်ကွယ်ဘဲ ယ ခုထက်တိုင် တည်ရှိနိုင်ခြင်းမှာ မွန်မျိုးချစ်များဖြစ်ကြသော ဘဘေး ၊ ဘိုးဘီဘင် နောင်တော် ဆွေမျိုးစဉ်ဆက်တို့ ၏ ကျေးဇူးကြောင့်ဟုဆိုလျှင် မှားနိုင်မည်မထင် ။
Populations movements
This region continues to witness movements of populations. The Austronesians have established themselves on the coasts and islands of the Philippines, and are now probing outwards to the coasts of Vietnam and Borneo, as well as south-eastwards along the coast of New Guinea and into the Pacific.
The use of bronze
In the west, the Austroasiatic ancestors of the Mon and Khmer peoples are continuing to spread downwards in South East Asia, establishing their rice-growing villages as they go. The use of bronze for weapons and decorative objects is also now becoming established among these peoples, as a result of continuing links with southern China.
Burma
To the north, a new group of peoples, the Tibeto-Burmans, are moving down the river valleys of south-east China into northern Burma.
မွန်ခမာနောက်မှ မြန်မာပြည်ထဲသို့ ဝင်ရောက် လာသော ပျူ ၊ ကမ်းယံ ၊ သက်လူမျိုးတို့မှာ ယခုအခါ ကျောက်စာအ ချို့မှလွဲ၍ လူမျိုးတစ်ရပ်အနေဖြင့် လက်ဆုပ်လက်ကိုင်၊ ပြစရာမရှိလောက်အောင်ပင် ဤနိုင်ငံမှ ဆိတ်သုဉ်းသွားရ သည် ။ ဤသို့လူမျိုးပျောက်ကွယ်ရခြင်းမှာ ငါးကြီးကငါး ငယ်ကိုစား ၊ ငါးငယ်က ပုဇွန်ဆိတ်ကိုစား ၊ ပုဇွန်ဆိတ် က ရေညှိစားသကဲ့သို့ လူမျိုးကြီးတစ်ရပ်က လူမျိုးစု ၊ လူ နည်းစုကို ဝါးမျိုသောကြောင့်၄င်း ၊ လူမျိုးအချင်းချင်း ၊ ရောနှော ဆက်ဆံခြင်းကြောင့်၄င်း ၊ စာပေယဉ်ကျေးမှု ခိုင်ခိုင်မြဲမြဲ မရှိခြင်းကြောင့်၄င်း ၊ မိမိတို့၏ စာပေယဉ် ကျေးမှုထက် တပါးအမျိုးအနွယ်တို့၏ စာပေယဉ်ကျေး မှုကို အထင်ကြီးသောကြောင့်၄င်း ၊ အစရှိသော အကြောင်းအမျိုးမျိုးတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေလိမ့်မည် ။
ဘာသာစကားသည် ပထမ
အမျိုးသားတိုင်း မိမိတို့၏အမျိုး ပျောက်ကွယ်မ သွားအောင် အရှည်တည်တံ့အောင် အမျိုးအပေါ်တွင် သစ္စာရှိရမည် ။ စောင့်ထိန်းရမည့် တာဝန်ကိုယ်စီ ရှိရမည်။ မိမိ၏အမျိုးကို ချစ်ခင်လေးစားရမည် ။ ကမ္ဘာလောက တွင် ဤအမျိုးအနွယ်ကမြတ်သည် ။ ဤအမျိုးအနွယ်က ယုတ်သည်ဟူ၍ အတိအကျတိုင်းတာ၍ ရမည်မဟုတ် ပါ။ မိမိ၏လူမျိုး ဘယ်အခြေအနေရောက်နေစေကာမူ မိမိ၏လူမျိုး ရှေ့တန်းရောက်အောင် တိုးတက်လာအောင် ကြိုး စားရမည်မှာ လူတိုင်းရှောင်ဖယ်၍ မရသော အဓိက တာဝန်တစ်ရပ်ဖြစ်ပေသည် ။
လူမျိုးတစ်ရပ်၏ အဓိကလက္ခဏာ ဘာသာစ ကားပင်ဖြစ်၏ ။ ကိုယ်ပိုင် ဘာသာစကားမရှိသော လူ မျိုးစုတစ်ခုအနေဖြင့် ရပ်တည်ဖို့ ခဲယဉ်းလှပေသည် ။ လူမျိုးတိုင်း ကိုယ်ပိုင်ဘာသာစကား ရှိသ၍ လူမျိုးတစ် ရပ်အဖြစ် တည်တံ့နိုင်သေးသည်သာဖြစ်၏ ။ ဘာသာ စကားသာ ပျောက်ကွယ်သွားရင် “ ဒါမွန်လူမျိုးဘဲ ၊ ဒါမြန်မာလူမျိုးဘဲ ” ဟု ညွှန်ပြစရာပင် ရှိမည်မဟုတ် ။ ထို့ကြောင့် မွန်မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း မွန်ဘာသာစကားကို သင်ကြားရမည် ။ လေးစားရမည် ။ နေရာတကာ ပြော ကြားရပေမည် ။
စာရေးသူတို့ ငယ်စဉ်က အစိုးရစာသင်ကျောင်း တွင်နေရသဖြင့် ကျောင်းမှာ အချင်းချင်း မြန်မာလိုပြောရ အိမ်ရောက်လျှင်လည်း မြန်မာလိုပြောကြသည် ။ အဘိုး လုပ်သူက မြင်ပြင်းကပ်၍ “ အိမ်မှာတော့ ကိုယ့်အချင်း ချင်း မွန်လိုပြောကြပါ ” ဟု မိမိတို့ညီအကိုများကို တိုက် တွန်းခဲ့ဘူးသည် ။ ကလေးဘဝမှစ၍ မိမိဘာသာစကား နှင့် ထိတွေ့မှုမရှိလျှင ် ကြီးကောင်ဝင်လာသောအခါ ပို ဆိုးဘို့သာရှိတော့သည် ။ မိမိဘာသာစကားကို လေးစား ရမှန်းမသိတော့ဘဲ သူများ၏ ဘာသာစကားကိုသာ အ ထင်ကြီးလာပေလိမ့်မည် ။ မိမိလူမျိုး၏ ဘာသာစကား ၊ သားသမီးတို့အား လက်ဆင့်ကမ်းပေးရန် ပုခက်လွဲသော လက်ပိုင်ရှင် မွန်မိဘတိုင်း၏ တာဝန်ပင်ဖြစ်ပေသည် ။
စာပေသည် ဒုတိယ
လူ့ယဉ်ကျေးမှု စတင်ကတည်းက ဘာသာစကား သည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး နားလည်အောင် ဆက်သွယ် ရာတွင် ပဓာနကျသော လက်နက်ကိရိယာတစ်ခုပင် ဖြစ် သည် ။ ဘာသာစကားပေါ်ပေါက် ပြီးမှသာ ဘာသာစကားကို မှတ်တမ်းတင်သည့် စာအရေးအသား ပေါ် ပေါက်လာရသည် ။ ဘယ်လူမျိုးတွေမှ စာအရေးအသားက ဦးစွာပေါ်၍ ဘာသာစကား နောက်မှပေါ်သည်ဟူ၍ မရှိပေ ။ လူတိုင်းလူတိုင်း ရှေးဦးစွာ ချိုမိုင်မိုင် သင်လာရသည့်အချိန်မှစ၍ စာသင်ကျောင်းသို့ မရောက် မှီကာလအတွင်း “ ပုဗ္ဗာစရိယ မိ နှင့် ဘ ” တို့၏ လက်ထဲတွင် ဘာသာစကားကို သင်ကြားခဲ့ရသည် ။ ထိုကြောင့် စာပေသည် လူမျိုးတည်တံ့ရေး၏ ဒုတိယမှတ်ကျောက်ဖြစ် ပေသည် ။
ယခုအခါ မွန်အမျိုးသား ၊ အမျိုးသမီးတိုင်း မွန်ဘာသာပြောတတ်သည်ကို ထားဘိဦး ၊ မွန်ဘာသာဖြင့် ရေးတတ် ၊ ဖတ်တတ်ရန် ခပ်ရှားရှားဖြစ်လာသည်မှာ စာရေးသူ အနေနှင့် အလွန်ဝမ်းနည်းမိပါသည် ။ ဤကဲ့ သို့ မွန်ဘာသာကိုသာ ပြောတတ်၍ မရေးတတ် ၊ မဖတ် တတ်ရခြင်းမှာ စာသင်ချိန် အရွယ်ရောက်သည်နှင့် အစိုးရ စာသင်ကျောင်း ပို့ကြသောကြောင့်ပင် ဖြစ်သည် ။ စာ ရေးသူအနေနှင့် မွန်ကလေးငယ်များကို အစိုးရကျောင်းမပို့ရ မ ဆိုလိုပါ ။ သို့သော် အစိုးရကျောင်းမှာနေရင်း မိဘလုပ် သူက အားလျှင်အားသလို သင့်တော်သည့်အချိန်မှာ မွန်စာပေသင်ကြားပေးသင့်သည် ။ မျိုးချစ်စိတ်ဓါတ် သွင်းပေးသင့်သည် ။
စာရေးသူအနေနှင့် အစိုးရ မူလတန်းကျောင်း နေကတည်းက မွန်စာကို ကောင်းကောင်း ရေးတတ် ၊ ဖတ်တတ်နေပေပြီ ။ အကြောင်းမှာ အစိုးရကျောင်းတွင် နေရင်း အဘိုးက ကျောင်းပိတ်ရက် ( အဖိတ် ၊ ဥပုသ် ) ရက်နေ့တိုင်း ဘုန်းကြီး ကျောင်း တက်ခိုင်း၍ မွန်စာသင်စေသည် ။ နွေရာသီကျောင်း (၂) လ ပိတ်ချိန်တွင်လည်း (၂) လလုံးလုံး ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ အချိန်ကုန်ရပြန်သည်။ စာရေးသူအနေနှင့် (၁၂) လပတ်လုံး စာသင်နေရသည်မှာ အလွန်ငြီးငွေ့ခဲ့သည် ။ အဘိုးဖြစ်သူ၏ အမိန့် ပညချက်ကို မလွန်ဆန်ဝံ့ ၊ အဘိုးကို ကြောက်နေရသဖြင့် အစိုးရကျောင်းနှင့် ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် သံသရာလည် ခဲ့ရသည် ။ အဘိုးကွယ်လွန်သောအခါမှ အမျှော်အမြင် ကြီးသော အဘိုး၏ကျေးဇူးကို ဆပ်၍မကုန်နိုင်အောင် ကြီးမားကြောင်း သိရသည် ။
ကျွန်ုပ်တို့လူမျိုးများမှာ မွန်စာမတတ်လျှင် နေ ရမည် ၊ ဘာသာခြား တရုတ် ၊ ကုလားတို့မှာ အမျိုးသား ကျောင်းအသီးသီးဖွင့်ကာ အချိန်ပိုင်းသော်လည်းကောင်း အချိန်ပြည့်သော်လည်း ကောင်း ၊ မိမိတို့စာပေကို သင်ပေး နေကြသည်။ ထို့ကြောင့် တရုတ်လူမျိုး ၊ ကုလားလူမျိုး တိုင်းလိုလို မိမိတို့၏ ဘာသာစကားကို ပြောတတ်သည့်အပြင် ကောင်းမွန်စွာ ရေးတတ် ၊ ဖတ်တတ်ကြသည်မှာ အတုယူစရာ ကောင်းလှပေသည် ။ မွန်လူမျိုးအနေဖြင့် စာတတ်ရန်ဘုန်းကြီး ကျောင်းကိုသာ အားကိုးရသည် ။ မွန်အမျိုးသားစာသင်ကျောင်းဟူ၍ အသီးအခြားမရှိခဲ့ ဘုန်းကြီး ကျောင်းဆိုရာ၌လည်း ကျောင်းသူများကို လက်ခံ သည်မဟုတ် ၊ ထို့ကြောင့် မွန်စာဖတ်တတ်စရာရှိလျှင် ယောက်ျားများသာတတ်၍ မိန်းမများမတတ်ပဲ ရှိကြရ သည် ။
မွန်ဒေသရှိ အချို့သော မူလတန်းစာသင် ကျောင်း ၌ မွန်စာကို သင်ကြားပေးသည်ဆိုသော်လည်း ထိထိ ရောက်ရောက်မရှိ ၊ မတောက်တခေါက်နှင့်သာ အချိန် ကုန်ခဲ့ရသည် ။ တချိန်က မော်လမြိုင်ကောလိပ်တွင် မွန် ဘာသာကို (Optional Subject ) စိတ်ကြိုက်ဘာ သာရပ်တစ်ခုအနေဖြင့် သင်ကြားပေးခဲ့သော်လည်း နောက် ပိုင်းတွင် “ ဖုတ်လေသည့်ငပိ ၊ ရှိသည်ဟုပင် မကြားမိ တော့ ” အချုပ်အားဖြင့်ဘာသာခြား စာပေကို တတ်သင့်သလို ကိုယ့်စာပေကို မသင်မနေရ ၊ တတ်အောင်သင်ရမည် ။ ဘာသာခြားစာပေကိုတော့ တတ်ပါလျှက် မိမိစာပေကိုတော့ မတတ်ဘူးဆိုလျှင် ရှက်စရာပင် ကောင်း လှသည် ။ သို့သော် ဤရှက်စရာကိုပင် အချို့က ဂုဏ် ယူစရာအဖြစ် ပြောနေသည်ကို ကြားရတိုင်း ၊ စာရေးသူ အနေဖြင့် ဆတ်ဆတ်ခါ နာကျည်းလှသည် ။ မိမိစာပေကိုတော့ ဘယ်နည်းနှင့်မဆို ဆရာကောင်းရှာ၍ တတ် မြောက်အောင် သင်ကြားရပေလိမ့်မည် ။
ယဉ်ကျေးမှုသည် တတိယ
ဘာသာစကားနှင့် စာပေတိုးတက်လေလေ ယဉ် ကျေးမှု မြင့်မားလေလေပင် ဖြစ်သည် ။ ဘာသာစကားနှင့် စာပေကို ကြည့်ကာမျှဖြင့် လူမျိုးတစ်ရပ်၏ ယဉ်ကျေးမှု အဘယ်မျှ အဆင့်အတန်းရှိသည်ကို ခန့်မှန်းနိုင်ပေသည်။ ဘာသာစကားနှင့် စာပေမှာ ယဉ်ကျေးမှု၏ ပင်ရင်းမူလ (သို့မဟုတ် ) အခက်အလက်များဖြစ်သော်လည်း ၄င်းတို့ကို သီးခြား တင်ပြရခြင်းမှာ ၄င်းတို့သည် ယဉ်ကျေး မှု၏ ဝိသေသလက္ခဏာများ ဖြစ်သောကြောင့်ပင် ဖြစ် လေ၏ ။
ယဉ်ကျေးမှုဟုဆိုရာ၌ လူမျိုးတမျိုး၏ ဓလေ့ ထုံးစံ ၊ အသက်မွေးမှု ၊ ဘာသာရေး ၊ နေထိုင်မှု ၊ ဝတ် စားဆင်ယင်မှု ၊ အနုပညာ စသည်ဖြင့် အလွန်ကျယ်ဝန်း လှသည် ။ R, W, Emenson အာဒဗလျူအီမာ ဆင်က “ ယဉ်ကျေးမှု၏အတိုင်းအတာ အစစ်မည်သည် သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေများခြင်း ၊ နည်းခြင်းမ ဟုတ် ၊ တိုင်းပြည်ပမာဏ ၊ ထွက်ကုန်ပမာဏ လည်းမ ဟုတ် တိုင်းပြည်ကမွေးထုတ်သော လူ၏အမျိုးအစားသာ ဖြစ်၏ ” ဟုဆိုလိုပါသည် ။
မှန်၏ ။ ယဉ်ကျေးမှုသည် သဘာဝလောကကြီး၏ တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုကို တိုင်းတာ သည့် ပြဒါးတိုင်ပင်ဖြစ်ပေသည် ။ ခေတ်ဟောင်းယဉ်ကျေး မှုရော ၊ ခေတ်သစ်ယဉ်ကျေးမှုပါ အဆိုးအကောင်း ဒွန်တွဲလျှက် ရှိကြပါသည် ။ ခေတ်ဟောင်း ယဉ်ကျေးမှုတိုင်း ခေတ်မမှီတော့ဟုဆိုပြီး မပြစ်ပယ်သင့်ကောင်းသည်လည်း များစွာရှိသည် ။ ကောင်းသည်ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းပြီး မကောင်းသည်ကိုလည်း ပြုပြင်သင့်သလောက် ပြုပြင်ပြီး အသုံးပြုသင့်သည် ။ တိုးတက်သောခေတ်ကြီးနှင့်အမှီဆိုပြီး ရှေ့လောကြီးနေ၍မပြီး ၊ “ အရင်လိုလမ်းအိုလိုက် ” ဆို သကဲ့သို့ လိုက်သင့်သော နေရာတွင် လိုက်ရသည် ။ “လမ်းရိုးဟောင်းတွင် ဆင့်ကာထွင် ” ဟူသကဲ့သို့ ထွင်သင့်သောနေရာ ထွင်ရသည် ။
ဥပမာပြရသော် အနုပညာနှင့် ကဗျာလင်္ကာ ဘက်တွင် အသစ်တည်ထွင်၍ ဖြည့်စွက်စရာများစွာ လို သေးသည် ။ ဤမျှနှင့် ပြည့်စုံမည်ဟူ၍ ကျေနပ်မနေသင့် အနုပညာဆိုရာ၌ အကတေးသီချင်းနှင့် တူရိယာတို့ကို အထူးဆိုလိုသည် ။ တူရိယာဘက်တွင် ဗုံ ၊ မောင်း ၊ ပုလွေ ၊ နှဲ ၊ ပတ္တလား စသည်တို့ကို ဆက်လက်ထိန်း သိမ်းသင့်သလို ခေတ်ပေါ်တူရိယာများဖြစ်သော စန္ဒယား ဘင်ဂျို ၊ မယ်ဒလင် ၊ ဘာဂျာ ၊ အကော်ဒီယံ ၊ ဂီတာ စသည်တို့ကိုလည်း မွန်တူရိယာအတွင်းသို့ မွေးစားသင့် သည်ဟု မြင်သည် ။
အကဖက်၌လည်း ရှေးမွန်နှစ်ပါး သွား ၊ အငြိမ့် စသည်မျှဖြင့် အားရမနေပဲ ခေတ်ပေါ်က ကြိုးကကွက်များကို ပညာရှင်တို့ မွေးထုတ်သင့်သည် ။ တေးသီချင်းအရာတွင် ဆယ့်နှစ်ရာသီသီချင်း ၊ သားချော့ သီချင်း စသည်ဖြင့် အားရမနေပဲ ယခုခေတ်ပေါ် မြန် မာသီချင်းများကဲ့သို့ အတုယူသင့်သောနေရာတွင် အတု ယူ၍ဖွဲ့ဆိုသင့်သည် ။
ကဗျာလင်္ကာအရာတွင် မွန်တို့ သည်မြန်မာတို့ထက် စာပေအရာစောသော်လည်း ရေ ရှည်တွင် မြန်မာတို့နောက်ပြတ်ကျန်ရစ်ခဲ့သည်ကို ဝန်ခံ ရပေမည် ။ မွန်ကဗျာ ၊ လင်္ကာ၌ ဆိုခဲ့ပြီးသော သီချင်း များနှင့် အဓိကအားဖြင့် ဂိုဏ်း ( ၉ ဂိုဏ်း ) ၊ သံပေါက် ၊ လင်္ကာ (၈) လုံးတွဲ စသည်တို့ကိုသာ တွေ့ရသည် ။ မြန်မာတို့ကဲ့သို့ ဒွေးချိုး ၊ တေးထပ် ၊ တျာချင်း ၊ အိုင် ချင်း ၊ အဲချင်း စသောစပ်နည်းများ ဝေဝေဆာဆာမြိုင် မြိုင်ဆိုင်ဆိုင် မရှိကြပဲ ရေနည်းငါးပမာ ဖြစ်နေသည်ကို ပညာရှင်တို့ သတိပြုသင့်လှပေသည် ။ ပြီးနောက် မွန် ကဗျာ့ဥယျာဉ်ကြီး စည်စည်ကားကား ဖြစ်လာရန် မွန်ကဝိစာဆိုတို့သည် မိမိတတ်နိုင်သည့်ဘက်က စိုက်ပျိုး ရေလောင်း ၊ မြေတောင်မြှောက်ပေးသင့်သည် ။ ဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့မှု၌ မိမိရိုးရာအတိုင်း ဝတ်စားဆင် ယင်ထုံးဖွဲ့ခြင်းသာလျှင် “ဘယ်မမုန်းနိုင် ၊ စံပယ်ကုံးခိုင် ” ဖြစ်တော့သည် ။
ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးသည် စတုတ္ထ
မိမိ၏အမျိုးကို စောင့်ထိန်းလိုလျှင် မည်သည့် အမျိုးသား ၊ အမျိုးသမီးကိုမဆို မိမိလူမျိုးအချင်းချင်း နှင့်သာ ထိမ်းမြားမင်္ဂလာပြုသင့်သည် ။ ဘာသာခြားနှင့် ထိမ်းမြားခြင်းမှာ မည်သည့်လူ မျိုးမဆို မလိုလားအပ်သော ကိစ္စတစ်ရပ်သာဖြစ်၏ ။ ထိုကဲ့သို့ လူမျိုးစပ်၍ မွေးဖွါးလာသူတို့မှာ မည်သည့်လူ မျိုးကိုမှ ကိုယ်စားမပြုနိုင် ၊ ပေါက်ဖေါ်လည်းမစစ် ၊ ပန်း သေးသာဖြစ်၍ မွန်တို့အနေဖြင့် “ တလိုင်း “ ( ဣတ လေင် – ဖအေပျက်သား) ဟူ၍ ရှုတ်ချအပ်သော အမျိုး အဖြစ်သို့ ရောက်လိမ့်မည် ။
အချုပ်အားဖြင့် သင်သည ် မွန်အမျိုးသား ၊ အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်၍ “မွန်တွေကို တကယ်တမ်းချစ်တယ်ဆိုရင် ” မွန်ဘာသာစကားကိုပြော မွန်စာကိုတတ်ရန် ၊ သင် ၊ ရေး ၊ ဖတ် မွန်ယဉ်ကျေးမှုချစ် မြတ်နိုး၍ ထိန်းသိမ်းခြင်းဖြင့် မိမိတို့အမျိုးဂုဏ် စောင့် စည်းသင့်ကြောင်း တိုက်တွန်းလိုက်ရပေသည် ။
မွန်အသျှင် ကောသလ္လ ( ဘီအေ – ဓမ္မာစရိယ )
