မန္တလေးငလျင်ကြီးရဲ့ အပြင်းထန်ဆုံးဒဏ်ကို ခံစားနေရတဲ့ အချိန်မှာ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ နှလုံးသားထဲက မေးခွန်းတစ်ခုက “ဒီသကြႅန်အလွန်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးတံခါး ပွင့်မှာလား” ဆိုတာပါပဲ။
အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်နဝါအီဘရာဟင်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ ဘန်ကောက်မှာ ရှားရှားပါးပါး တွေ့ဆုံမည်ဆိုတဲ့ သတင်းဟာ ဒီမေးခွန်းကို ပိုပြီးအရေးတကြီး ဖြစ်လာစေတယ်။
Photo- ပုံဟောင်းများ
“အာဆီယံနဲ့ စစ်ကောင်စီကြား ပထမဆုံးတိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးမှု”
၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက အာဆီယံခေါင်းဆောင်များနဲ့ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် လာမယ့်တိုက်ရိုက်တွေ့ဆုံမှုဟာ ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်ပြီး ဒီလာမယ့် ဧပြီ ၁၇ ရက်နေ့ ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပြည်တွင်းစစ်၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီနဲ့ ငလျင်ကယ်ဆယ်ရေးတို့ကို အဓိကထားမယ်လို့ အကဲခတ်တွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်နေ့၊ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ဆွေးနွေးမလဲဆိုတဲ့ အသေးစိတ်ကို မသိရသေးပါ။
အာဆီယံအနေနဲ့ မြန်မာပြည်အတွင်း လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီတွေ ပိုမိုထိထိရောက်ရောက်ရရှိဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့အချိန်မှာ ငလျင်ကြီးရဲ့ဒဏ်က ဒီအခြေအနေကို ပိုမိုအရေးတကြီးဖြစ်စေခဲ့တယ်။ မန္တလေးငလျင်ဟာ အိမ်ခြေ ၅ သောင်းကျော် ပျက်စီးစေပြီး၊ လူ ၄၀၀၀ နီးပါး သေဆုံးကာ နေပြည်တော်က သမ္မတအိမ်တော်၊ လွှတ်တော်နဲ့ သမိုင်းဝင်အဆောက်အအုံများ ပြိုကျခဲ့တာကြောင့် နိုင်ငံရဲ့အခြေအနေဟာ ပိုမိုထိခိုက်လာခဲ့တယ်။
“စစ်မီးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးမီး”
ဒီဆွေးနွေးပွဲဟာ မြန်မာပြည်ရဲ့ နှစ်ပေါင်းများစွာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်အတွက် အလားအလာရှိတဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး (Ceasefire) နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေရဲ့ အစဖြစ်နိုင်သလား?
လက်ရှိမြန်မာ့စစ်မြေပြင်မှာ မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ် (၃ ဖွဲ့)နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့ကြား တိုက်ပွဲများ အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်နေပြီး တဖက်သတ် ယာယီအပစ်ရပ်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
တချိန်တည်းမှာပဲ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုတွေကြောင့် ကျပ်ငွေတန်ဖိုး အနိမ့်ဆုံးကျဆင်းကာ၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးစနစ်များ ပြိုလဲနေပြီး လူငယ်များ နိုင်ငံခြားထွက်ပြေးမှုတွေ များပြားလာတယ်။
ဒီလိုအခြေအနေမှာ “ငလျင်ကယ်ဆယ်ရေးကနေ အစပြုပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေ စတင်နိုင်မလား” ဆိုတာက မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အဓိကမျှော်လင့်ချက်ဖြစ်နေပါတယ်။
အာဆီယံရဲ့ ပြန်လည်ထွက်ပေါ်လာတဲ့ အခန်းကဏ္ဍ**
၂၀၂၁ မှာ အာဆီယံက “၅ ချက် သဘောတူညီချက်” (Five-Point Consensus) ကို ချမှတ်ခဲ့ပေမယ့် စစ်ကောင်စီက ဒီအစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်မဖော်ခဲ့ဘူး။ ဒါကြောင့် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွေကို မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် တက်ခွင့်မရခဲ့ဘူး။
ဒါပေမယ့် မန္တလေးငလျင် လှုပ်ခတ်မှုမှာ မလေးရှားနဲ့ ထိုင်းတို့က စစ်ကောင်စီနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်ဆံမှု စတင်လာတယ်၊ ဧပြီ ၈ ရက်နေ့က မလေးရှားနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ နေပြည်တော်ကို သွားရောက်ခဲ့တယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဘန်ကောက် BIMSTEC အစည်းအဝေးမှာလည်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို ဖိတ်ကြားခဲ့တယ်။ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်ထရာနဲ့လည်း တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းပေးဖို့** ထိုင်းက အဆင်သင့်ရှိတယ်လို့ ပြောခဲ့တယ်။
“သကြႅန်အလွန် ငြိမ်းချမ်းရေးတံခါး ပွင့်မလား?
မြန်မာပြည်ရဲ့ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော် ပြည်တွင်းစစ်ဟာ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစုပဋိပက္ခတွေ၊ နိုင်ငံရေးအာဏာလုမှုတွေနဲ့ ရောထွေးနေတာကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းဟာ ခရီးရှည်ကြီးဖြစ်နေဆဲပါ။
ဒါပေမယ့် ငလျင်ကြီးရဲ့ဒဏ်က ပဋိပက္ခတွေကို ခဏရပ်တန့်စေပြီး၊ အာဆီယံနဲ့ စစ်ကောင်စီကြား ဆွေးနွေးမှုတွေ စတင်လာနိုင်တယ်။ အထူးသဖြင့် သကြႅန်အလွန်ကာလမှာ ဒီဆွေးနွေးပွဲတွေက ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အလားအလာရှိလား၊ ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ဖိအားတွေကို ယာယီဖြေရှင်းဖို့သာ ဖြစ်မလား ဆိုတာကို စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။
“ငလျင်ကြီးက မြန်မာပြည်ကို ပြိုကျစေနိုင်ပေမယ့်၊ ဒီအချိန်ဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အခွင့်အလမ်းလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။”
ဒီတခါသာ ငြိမ်းချမ်းရေးတံခါးသာ ပွင့်ခဲ့ရင်တော့ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် သကြႅန်အလွန်ဟာ အမှောင်ကြီးထဲက နေရောင်ခြည်ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
