မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့ လွတ်လပ်ရေးမရမီကတည်းက ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
၁၉၄၇ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးနဲ့ ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (ဖဆပလ) က ကိုယ်စားပြုနေရာ ၂၁၀ အနက် ၁၇၃ နေရာ အနိုင်ရခဲ့ပြီး ဥက္ကဌ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တင်မြှောက် ခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၁၉ ရက်နေ့မှာ အောင်ဆန်းနဲ့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ဝင်တွေ လုပ်ကြံခံခဲ့ရပြီး အဲဒီနေ့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အာဇာနည်နေ့အဖြစ် ကျန်ရစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ကြောင့် ဦးနုက ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ဖဆပလခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
လွတ်လပ်ရေးနောက်ပိုင်း ရွေးကောက်ပွဲများ
၁၉၆၂ ခုနှစ် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းချိန်အထိ ရွေးကောက်ပွဲ ၃ ကြိမ် ထပ်မံကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
- – ၁၉၅၁-၅၂ ပြည်တွင်းစစ်ကြားက ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဖဆပလက နေရာ ၂၅၀ အနက် ၁၉၉ နေရာ (၆၀%) အနိုင်ရခဲ့ပေမယ့် မဲဆန္ဒရှင် ၂၀% သာ မဲပေးခဲ့ကြပါတယ်။ ၁၉၅၁ ခုနှစ် ဇွန်လမှ ၁၉၅၂ ခုနှစ် ဧပြီလအထိ (၁၁ လကြာ) ကျင်းပခဲ့ပြီး နေရာဒေသအလိုက် လုံခြုံရေးအခြေအနေပေါ် ကျင်းပခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။
- ၁၉၅၆ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဖဆပလကို လူကြိုက်နည်းလာပြီး နေရာ ၂၀၂ အနက် ၁၄၈ နေရာသာ အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။ ဒီရွေးကောက်ပွဲအပြီး ဦးနုက ပါတီပြန်ဖွဲ့ဖို့ ယာယီနားခဲ့ပြီး ဦးဘဆွေ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဖဆပလ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့ပါတယ်။
- ၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဦးနု ဦးဆောင်တဲ့ သန့်ရှင်းအုပ်စုနဲ့ ဦးဘဆွေ တို့ ဦးဆောင်တဲ့ တည်မြဲအုပ်စု ထပ်မံယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဦးနုက နေရာ ၂၅၀ အနက် ၁၅၈ နေရာ (မဲ၅၇.၂%) အနိုင်ရခဲ့ပေမယ့် ၁၉၆၂ မတ် ၂ ရက်နေ့မှာ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း ဦးဆောင်တဲ့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီး နောက် ၂၆ နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်အောက် ရောက်သွားခဲ့ပါတယ်။
၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ NLD အောင်ပွဲ
၁၉၈၈ လူထုအရေးတော်ပုံအပြီး ဦးနေဝင်း နုတ်ထွက်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးမယ်လို့ ကတိပေးခဲ့ပါတယ်။ ၁၈-၉-၁၉၈၈ မှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီး နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ (နဝတ) အစိုးရအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
သို့သော် ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က နေရာ ၄၉၂ အနက် ၃၉၂ နေရာ အနိုင်ရခဲ့ပေမယ့် စစ်အစိုးရ အာဏာလွှဲအပ်ခြင်းမပြုဘဲ နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံတော် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ (SPDC) အဖြစ် ၂၀၁၀ အထိ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၀-၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲများ
- ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (USDP)က ၈၀% နီးပါး အနိုင်ရခဲ့ပေမယ့် NLD က မမှန်ကန်ဘူးဆိုပြီး သပိတ်မှောက်ခဲ့ပါတယ်။
- ၂၀၁၂ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD က ၄၄ နေရာမှာ ၄၃ နေရာ အနိုင်ရခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှု ရခဲ့ပါတယ်။
- ၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD က လွှတ်တော်နေရာ ၈၆% အနိုင်ရခဲ့ပြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ (သူမဟာ နိုင်ငံခြားသားနဲ့ လက်ထပ်ခဲ့တာကြောင့် သမ္မတမဖြစ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။)
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ အာဏာသိမ်းမှု
၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD က နေရာ ၈၃% အနိုင်ရခဲ့ပေမယ့် USDP နဲ့ စစ်တပ်က မမှန်ကန်ဘူးဆိုပြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှာ တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းပြီး NLD အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပါတယ်။ ဒီအာဏာသိမ်းမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆန္ဒပြမှုများ၊ အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းမှုများ၊ ပြည်တွင်းစစ်အထိ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ယနေ့ထိတိုင် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရဆဲဖြစ်ပါတယ်။
အဆုံးသတ်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲသမိုင်းဟာ ဒီမိုကရေစီအိပ်မက်၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ်၊ ပြည်သူ့အုံကြွမှုတွေရဲ့ အလှည့်အပြောင်းတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။ ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှုနဲ့အတူ နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးအနာဂတ်ဟာ မရေမရာဖြစ်နေဆဲပါ။
