👮🏽‍♀️ဇူလိုင် ၁၉ တွင် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦး လက်နက်စွန့်ခြင်း (၁၉၅၈)

၁၉၅၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း ကျင်းပခဲ့သည့် အကြိမ် (၂၀) မြောက် ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေးသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ တောတွင်းလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်း အသီးသီး ကိုလည်း ရိုက်ခတ်သွားစေခဲ့သည်။ အာရှ၊ အာဖရိကနှင့် လက်တင်အမေရိကမှ မလွတ်လပ်သေးသည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် မိမိတို့နိုင်ငံအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ပြောင်းလဲနေသော နိုင်ငံရေးရေစီးကြောင်းအပေါ် တည်မှီ၍ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဥ်အစား ပါလီမန်ထဲသို့ ဝင်ရောက်ကြိုးပမ်းသင့်ပြီ ဆိုသည့် အယူအဆတရပ်ကို ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီက သုံးသပ်၍ ထုတ်ပြန်ကျေငြာခဲ့သည်။

ယင်းအယူအဆသည် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးလောကထဲသို့ ချက်ချင်းဆိုသလို ပျံ့နှံ့စိမ့်ဝင်လာတော့သည်။ အစောပိုင်းနှစ်များမှာ ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ ကွန်မြူနစ်ပါတီများသည် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်ရန် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးကိုသာ အဓိက အားထားလာခဲ့ကြသည်။

သို့သော်လည်း အထက်ပါ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ၏ နိုင်ငံရေး အယူအဆသစ် ပေါ်ထွက်လာပြီးနောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် အခြားသော နိုင်ငံများမှ ကွန်မြူနစ်တို့သည်လည်း ပါလီမန်နိုင်ငံရေးတွင် ပါဝင်ခြင်းသို့ ကူးပြောင်း သွားခဲ့ကြသည်။ ဤအပြောင်းအလဲသည် စစ်အေးတိုက်ပွဲ၏ ဖြစ်ပေါ်ပြောင်းလဲလာသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများဟု နိုင်ငံရေးသမားများက သုံးသပ်ကြသည်။

ထိုစဥ်က ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းမှာလည်း ကွန်မြူနစ်ဖြစ်သည့် ဆိုဗီယက်ရုရှားက အမေရိကန်အရင်းရှင်ကို ရင်ဘောင်တန်း လာနိုင်ပြီဟု ဆို၏၊ တရုတ်နှင့် ဆိုဗီယက်ယူနီယံတို့ မဟာမိတ်ဖြစ်လာကြသည်။ ဆိုဗီယက်နိုင်ငံက လကမ္ဘာသို့ အရင် ဦးဆုံးရောက်ရှိနေပြီး ခေတ်မီနည်းပညာများသည်လည်း အမေရိကန်နှင့် အပြိုင်ရှိလာသည်။ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံများ၏ ပထဝီနယ်မြေကျယ်ပြန့်မှုနှင့် လူဦးရေ အချိုးအစားတို့သည်လည်း အရင်းရှင်နိုင်ငံများထက် သာလွန် နေကြသည်ဟု သုံးသပ်မှုများ ရှိလာသည်။ လက်ဝဲအတွေးအခေါ်များသာ လွှမ်းမိုးနေခဲ့သော ထိုစဥ်က မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမား အများစုမှာလည်း ဆိုဗီယက်ရုရှားကို အလွန်ပင် အားကျအတုယူ ကြ၏။

ထို့အတူ ဦးနု၏ သန့်ရှင်းအစိုးရသည် တိုင်းရင်းသားအရှင်းရှင်အစိုးရဖြစ်ပြီး ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီ တော်လှန်ရေးတွင် ပူးတွဲဆောင်ရွက်နိုင်သောအစိုးရ ဖြစ်သည်။ တည်မြဲဖဆပလသည် လက်ဝေခံအရင်းရှင်အုပ်စုဖြစ်၍ ၄င်းတို့အား ဆက်လက် တိုက်ပွဲဝင် သွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း “ပမညတ”၏ ရပ်တည်ချက်ကို ကျေငြာခဲ့သည်။

၁၉၅၈ ခုနှစ်သည် မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရပြီး (၁၀) နှစ်ပြည့် ဖြစ်သည်။ ပင်လုံစာချုပ်အရ ရှမ်း၊ ချင်း၊ ကချင်နှင့် ကရင်နီ (ကယား) တို့ကို ခွဲထွက်ခွင့်ပေးရမည့် ကာလလည်းဖြစ်နေသည်။ ထို့ကြောင့် ပါလီမန်တွင်းတိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာမည့် အရေးကို တောတွင်းလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်များက အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နေကြသည်။

ဇွန်လ (၂၄) ရက်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုက ယခင်ဖဆပလအစိုးရ လက်ထက်ကစ၍ ယခုအချိန်အထိ လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်နေသူများ လက်နက်စွန့်၍ ပါလီမန် ဒီမိုကရေစီတိုက်ပွဲဝင်လျှင် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေးမည်ဟု ကျေငြာ လိုက်သည်။

ထို့ကြောင့် တောတွင်း လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း အားလုံးလိုလိုမှာလည်း ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီရေးနှင့် လက်နက်ချမည့်အရေးကို ဆွေးနွေးပြောဆို နေရသည့် ကာလ တစ်ခုဖြစ်လာသည်။

နှစ်လယ်ပိုင်းတွင် ဗကပ ပျဥ်းမနားခရိုင်မှ တပ်ခွဲမှူး ဗိုလ်မောင်မောင်က တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀၀ ကျော်နှင့် အတူ လက်နက်ချခဲ့သည်။ ရခိုင်ပြည်နယ် လွတ် မြောက်ရေးအဖွဲ့မှ ဦးစိန္ဒာ၊ ဦးသာကျော် ခေါင်းဆောင်၍ လက်နက်ချသည်။ ပအိုဝ်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် ဦးလှဖေ ခေါင်းဆောင်ပြီး လက်နက်ချခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ပြည်သူ့ရဲဘော်ပါတီ အင်အား ၃၀၀ ကျော်ကလည်း လက်နက်ချပြန်သည်။
ဗကပ ဗဟိုကော်မတီဝင် အောက်မြန်မာပြည်တိုင်း အတွင်းရေးမှူး ဗိုလ်ညွန့်မောင်နှင့် အဖွဲ့၊ ကရင် အမျိုးသားညီညွတ် ရေးပါတီ (KNUP) ပဲခူးရိုးမတိုင်း ဥက္ကဌ စောမျိုးသွေးအဖွဲ့နှင့် ဗဟိုကော်မတီဝင် ဆရာဗာဟုတို့ လက်နက်ချကြသည်။

ဗကပခေါင်းဆောင် သခင်ဇင်ကလည်း အထူးဆက်သားလွှတ်ပြီး သန့်ရှင်း အစိုးရနှင့် စေ့စပ်ဆွေးနွေးကြည့်ရန် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးသို့ အကြံပေးစာများ ရေးသားပေးပို့ လာခဲ့သည်။

ဖဆပလအစိုးရ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၏ ငြိမ်းချမ်းရေးဖိတ်ခေါ်ချက်တွင် အကယ်၍ မွန်နှင့်ရခိုင်တို့သည် မိမိတို့၏ပြည်နယ်ကိုလိုချင်ကြောင်း အထူးဆန္ဒ ပြင်းပြလျှင် ပြည်နယ် ပေးမည်ဟုလည်း ဆိုထားသည်။

တိုင်းပြည်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်နေသော နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးတို့၏ ပကတိအနေ အထားအရ နောက်ဆုံးတွင် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးအနေဖြင့် အစိုးရနှင့် မဆွေးနွေးလျင် မဖြစ်တော့သည့် အခြေအနေအထိ တွန်းပို့လာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးသည် ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်လာသော နိုင်ငံရေး အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို လေ့လာသုံးသပ်ရန် ဗဟို အလုပ်အမှုဆောင် အရေးပေါ်အစည်းအဝေး တရပ်ကို ခေါ်ယူကျင်းပခဲ့သည်။

မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးတွင် ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် ကော်မတီဝင် (၁၃) ဦးရှိသည်။ ဥက္ကဌ နိုင်အောင်ထွန်း၊ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး နိုင်ချမ်းမွန်၊ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ဆိတ်နို့၊ နိုင်အောင်တင့်၊ နိုင်စိန်ထွန်း၊ နိုင်ဖိုးကောင်း၊ နိုင်ထွန်းသိန်း၊ နိုင်ငွေသိမ်း၊ နိုင်သိမ်းမောင်၊ နိုင်ရွှေကျင်၊ နိုင်ဖိုးစိန်၊ နိုင်ထွန်းခင်နှင့် နိုင်သာဟန်တို့ ဖြစ်ကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့တွင် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦး နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး တာဝန်ခံအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော နိုင်ထွန်းသိန်းနှင့် ဗကပဗဟိုဌာနချုပ် ပဲခူးရိုးမသို့ မဟာမိတ် တပ်ပေါင်းစုတာဝန်ဖြင့် ရောက်နေသည့် နိုင်ရွှေကျင်တို့ ၂ ဦးတို့ကို အချိန်မီအကြောင်းကြားနိုင်ခြင်းမရှိသဖြင့် ထိုအရေးပေါ် အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။

အစည်းအဝေး၌ ဆွေးနွေးပြောကြားကြရာတွင် အစိုးရနှင့်စေ့စပ်ရေးသည် မွန်ပြည်နယ်ကို ဖော်ထုတ်သွားရန် အလားအလာရှိမရှိ ဆိုသည့်အပေါ် မူတည်ရမည်ဟု ဆန္ဒပြုကြသည်။ ထိုကြောင့် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦး ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် တို့သည် အစိုးရနှင့် စေ့စပ်ဆွေးနွေးသွားရန် ထိုအစည်းအဝေး၌ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ကြသည်။

တချိန်တည်းမှာပင် အစိုးရကလည်း သံဖြူဇရပ်ရှိ မွန်လူကြီးများမှတဆင့် စေ့စပ်ရေး စကားကမ်းလှမ်းလာခဲ့သည်။ အစိုးရ၏ကမ်းလှမ်းချက်ကို မွန်ပြည်သူ့ တပ်ဦး ဗဟို အလုပ်အမှုဆောင်များကလည်း စေ့စပ်ဆွေးနွေးမည်ဟု လက်ခံ အကြောင်းပြန်ကြားလိုက်ပြီး ပဏာမဆွေးနွေးရေးအတွက် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး နိုင်ချမ်းမွန်နှင့် နိုင်ငွေသိမ်းတို့ကို တာဝန်ပေးသည်။

တချိန်တည်းမှာပင် ဗကပဌာနချုပ်သို့ ရောက်ရှိနေသော နိုင်ရွှေကျင်အား မွန်
ပြည်သူ့တပ်ဦး ဗဟိုဌာနချုပ်သို့ အလွယ်တကူပြန်လာနိုင်ရန် အစိုးရကို ညှိနှိုင်းအသိပေးခဲ့သည်။ နိုင်သာဟန်ကို အထူးဆက်သားအဖြစ် စေလွှတ်သည်။ ပဲခူးမြို့မှနေ၍ နိုင်သာဟန်သည် ဗကပ UG များမှတဆင့် နိုင်ရွှေကျင်အား တွေ့ဆုံနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း တွေ့ခွင့်မရခဲ့ပေ။ သို့နှင့် နိုင်သာဟန်သည် လက်လျှော့ပြီး ဌာနချုပ်သို့ ပြန်လာရသည်။ ထိုအချိန်တွင် နိုင်ရွှေကျင်က ပဲခူးရိုးမ ဗကပဌာနချုပ်၌ ကျန်ရစ်နေခဲ့၏။

ဘန်ကောက်မြို့တွင်ရှိနေသော နိုင်ထွန်းသိန်းသည် ဗဟိုဌာနချုပ်၏ အကြောင်းကြားစာကိုရသည်နှင့် မဲဆောက်-မြဝတီလမ်းမှတဆင့် မွန်ပြည်သူ့ တပ်ဦး ဗဟိုဌာနချုပ်ကို ချက်ချင်း ပြန်လာခဲ့သည်။

အစိုးရကိုယ်စားလှယ်နှင့် မွန်ပြည်သူ့တို့တပ်ဦး ကိုယ်စားလှယ်တို့ ပဏာမ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ရန် နှစ်ဖက်ယုံကြည် စိတ်ချရသော ကြားခံပုဂ္ဂိုလ်များက စီစဥ်ကြသည်။ ၁၉၅၈ ဇူလိုင်လဆန်းတွင် သံဖြူဇရပ် အခြေစိုက် အမှတ်(၂၈) ခြေလျင်တပ်ရင်းမှ တပ်ရင်းမှူး ဗိုလ်မှူး ထွန်းလင်းက ပငအရှေ့ဘက်တွင် လာရောက်၍ နိုင်ငွေသိမ်းနှင့် နိုင်ချမ်းမွန်တို့အား ကြိုဆိုသည်။ ၎င်းမှတဆင့် မော်လမြိုင်မြို့ရှိ တပ်မတော် တပ်မဟာ(၅) ဌာနချုပ် ယာယီ တပ်မှူး ဒု-ဗိုလိမှူးကြီး မြသောင်းနှင့် တွေ့ဆုံပေးသည်။

ပဏာမတွေ့ဆုံဆွေးနွေးချက်အရ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းများနှင့် စေ့စပ်ဆွေးနွေးရေး လုပ်ငန်းစဥ်များကို တပ်မတော်အား အစိုးရမှ တာဝန်အပြည့် လွှဲအပ်ပေးထားသောကြောင့် တပ်မတော်မှ တာဝန်ပေးထားသော တပ်မှူးများနှင့်သာ ဆွေးနွေးခွင့်ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခွင့်မရှိ၊ စေ့စပ်ဆွေးနွေးရေး အောင်မြင်ပြီးမှသာလျှင် ဝန်ကြီးအဖွဲ့နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ရမည်ကို ဒု-ဗိုလိမှူး ကြီးမြသောင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။

မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးအား တပ်မတော်မှတာဝန်ရှိသူများက စေ့စပ်ဆွေးနွေးရန် သဘော တူသော်လည်း မွန်ပြည်သူ့ တပ်ဦး ကိုယ်စားလှယ် နိုင်ငွေသိမ်းအစား တခြားသင့် တော်သူတစ်ဦးနှင့် လဲလှယ်ပေးရန် တပ်မတော် ကိုယ်စားလှယ်ဘက်က တောင်းဆိုလာခဲ့သည်။ ထို တောင်းဆိုမှုကြောင့် ပထမအကြိမ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲမှာ အထမမြောက်ခဲ့ပေ။

ထိုကြောင့် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦး ကိုယ်စားလှယ်များက အနန်းကွင်းနှင့် ဘုရားသုံးဆူကြားရှိ အပလုံ ဗဟိုဌာနချုပ်သို့ ချက်ချင်း ပြန်လာရသည်။ ယင်းသို့ နိုင်ငွေသိမ်းအစား လဲလှယ်ပေးရန် တောင်းဆိုရခြင်းမှာ ၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် ဖဆပလအစိုးရမှ ပငသို့စေလွှတ်လာသော မွန်ခေါင်းဆောင် နိုင်လှမောင်၊ မွန်ဖိုးချိုနှင့် နိုင်အောင်ထွန်းတို့၏ အံခဲရွာဆွေးနွေးပွဲ မအောင်မြင် ဖြစ်ခဲ့ရသည်မှာ နိုင်ငွေသိမ်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ဖဆပလတို့က မှတ်ယူထားခဲ့သည်။

သို့သော် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးအနေဖြင့် နိုင်ငွေသိမ်းအစား လူစားမလဲပေးနိုင်ကြောင်း၊ တပ်မတော်ဘက်မှ လက်ခံလာအောင် နိုင်ငွေသိမ်းက ဆွေးနွေးပေးသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ၄င်းမွန်ကိုယ်စားလှယ်နှစ်ဦးအပြင် နိုင်ဆိတ်နို့ကိုလည်း နောက်ထပ် ဖြည့်စွက်၍ မိမိတို့၏ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် (၃) ဦးတို့အား မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦး ဌာနချုပ်က အာဏာကုန်လွှဲအပ်လိုက်ကြောင်း ဥက္ကဌ နိုင်အောင်ထွန်းက လက်မှတ်ရေးထိုး၍ စာပေးပို့ခဲ့ပြန်သည်။

နိုင်ငွေသိမ်း၊ နိုင်ချမ်းမွန်၊ နိုင်ဆိတ်နို့တို့ ခေါင်းဆောင်သော မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦး စေ့စပ်ဆွေးနွေးရေး ကိုယ်စားလှယ် (၃) ဦးတို့သည် သံဖြူဇရပ် အမှတ် (၂၈) ခြေလျင်တပ်ရင်း ဧည့်ရိပ်သာတွင် တည်းခိုကြပြီး ဇူလိုင်လ ( ၁) ရက်မှ ( ၉) ရက်နေ့ အထိ တပ်မတော်ကိုယ်စားလှယ် ဒု-ဗိုလ်မှူးကြီး စိန်လင်း၊ ဗိုလ်မှူး ထွန်းလင်းတို့နှင့် ဆွေးနွေးကြသည်။ ဆွေးနွေးချက်များကို ရန်ကုန်စစ်ဌာနချုပ်သို့ တပ်မတော်ကိုယ်စားလှယ်က နေ့စဥ်နေ့တိုင်း အစီရင်ခံရသည်။ ဆွေးနွေးပွဲ အတွင်း တစ်ဆို့မှုများရှိလာသောအခါ အစည်းအဝေးကို ခေတ္တရပ်ဆိုင်း၍ ရန်ကုန်စစ်ဌာနချုပ်မှ ကြေးနန်း ပြန်ကြားချက်ကို စောင့်ဆိုင်းရသည်။

နောက်ဆုံး၌ ဇူလိုင်လ (၁၉) ရက်နေ့တွင် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးနှင့် တပ်မတော် တို့၏ နှစ်ဖက်ကိုယ်စားလှယ်တို့သည် အောက်ပါ အချက် (၄) ချက်ကို သဘောတူ လက်မှတ် ရေးထိုးလိုက်ကြသည်။

(၁) မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးဌာနချုပ် အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့က အများစု လက်နက်စွန့် သည်ဟု ကျေငြာသည်နှင့် တပြိုင်နက် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးကို တရားဝင်အသင်းအဖြစ် အစိုးရက အသိမှတ်ပြုရန်။
(၂) သင်ပုန်းခြေ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ထုတ်ပေးရန် အစိုးရက သဘောတူသည်။
(၃) မွန်ပြည်နယ်ဖော်ထုတ်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ရာတွင် ဒီမိုကရေစီအခွင့်ရေး အပြည့်ပေးရန် အစိုးရက သဘောတူညီသည်။
(၄) ဥပဒေဘောင်အတွင်းရောက်ရှိလာသော မွန်တပ်သား၊ တပ်မှူးများအား သင့်တော်သလို ပြန်လည် ထူထောင်ရေးအတွက် အစိုးရက အတတ်နိုင်ဆုံး တာဝန်ယူမည်။

ထိုကာလများတွင် မွန်ပြည်သူ့တပ်ဦးအပါအဝင် စစ်တွေနှင့် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းတွင် တပ်စွဲထားသော ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ၈၀၀ ခန့်၊ စုစုပေါင်း တောတွင်းလက်နက်ကိုင် ၅၅၀၀ ဦးခန့် အလင်းဝင်ခဲ့သည်ဟု အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ကိုးကားချက်များ
-မွန်အမျိုးသားတို့၏ နောက်ခံသမိုင်း (နိုင်ထွန်းသိန်း)
-ဇာတိမြေမှ ယနေ့တိုင် (နိုင်ငွေသိမ်း)
-မွန်နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု သမိုင်းအတွေ့အကြုံ (နိုင်ပန်းသာ)